مقايسه خصوصيات خاكهاي داراي پوشش با سطوح عاري از پوشش گياهي در حوضه آبخيز دق سرخ اردستان

مجله علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي، علوم آب و خاك / سال چهاردهم / شماره پنجاه و سوم / پاييز 1389

هدف از اين تحقيق مقايسه خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاكهاي داراي پوشش گياهي با سطوح مجاور عاري از پوشش در منطقه دق سرخ اردستان است. جهت انجام اين پژوهش، ابتدا به روش فيزيونومي، تيپ بندي پوشش گياهي انجام گرفت و در هر تيپ رويشي، منطقه معرف جهت نمونه برداري پوشش گياهي و خاك مشخص شد. نمونه برداري پوشش گياهي به روش تصادفي- سيستماتيك انجـام گرفـت و شاخص پوشش تاجي اندازه گيري شد. در مجموع ٢٢عامل فيزيكي و شيميايي خاك نيز در هر يك از تيپ هـاي رويـشي و منطقـه بـدون پوشش بررسي شد. سپس با استفاده از نرم افزار ،PC-ORDجهت بررسي تشابه و تفاوت موجود در خـاك عرصـه هـاي بيابـاني، تجزيـه خوشه اي انجام گرفت و نتايج به صورت دندروگرام ترسيم شد. پس از آن با استفاده از تجزيه واريـانس يـك طرفـه (ANOVA) با روش دانکن و بر مبناي طرح کاملا ً تصادفي نا متعادل، مهمترين عاملهاي خاك كه نقش مؤثري در ايجاد تفاوت در خاكهـاي منطقـه داشـتند، شناسايي شد. نتايج نشان داد كه خاك عرصه هاي داراي پوشش و بدون پوشش از نظر خصوصيات فيزيكي تفاوت زيادي داشته، به طـوري كه در مناطق عاري از پوشش گياهي، بافت خاك سنگينتر و درصد سنگريزه كمتر ميشود. از لحاظ خـصوصيات شـيميايي نيـز فراوانـي يونهاي سديم، كلسيم، منيزيم، كلر و همچنين بالا بودن مقدار هدايت الكتريكي در منطقه عاري از پوشش سبب تفاوت قابـل ملاحظـه اي شده بود. وضعيت توپوگرافي و شيب منطقه عاري از پوشش به گونه اي است که کليه روانابها به اين منطقه هدايت شـده و امـلاح را بـا خود در اين منطقه انباشت ميکند. همچنين بالا بودن سطح آب زيرزميني و صعود مويينه املاح به بالا از مهمترين دلائل شوري اين منطقـه است. اين عوامل محدوديتي براي استقرار پوشش گياهي در عرصههاي بياباني منطقه اردستان محسوب ميشود.
واژههاي كليدي: پوشش گياهي، خصوصيات خاك، تجزيه خوشه اي، دندروگرام، دق سرخ، اردستان