ارزیابی شایستگی تولید در مراتع با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه فریدون شهر، اصفهان)

مجله کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی (سال دوم/ شماره 1) بهار 1390

چکیده

هدف از اين تحقيق ارزيابي و تعيين طبقات شايستگي مراتع منطقه و فریدون شهر  به لحـاظ توليـد علوفـه براي كاربري چراي گوسفند مي باشد جهت تهيه لايه هاي اطلاعاتي در كليه مراحل اين تحقيق از محيط GIS استفاده شد اساس كار در مدل توليد علوفه، تعيين نسبت علوفه قابل دسترس دام از كـل علوفـه توليدي در هر تيپ گياهي ميباشد كه در اين بررسي براي تعيين شايستگي توليد علوفه، اين نسبت در سه حالت متفاوت محاسبه گرديد. در حالت اول علوفه قابل استفاده گونه هـاي كـلاس II ،I و III بـا توجه به رايب خوشخوراكي و حد بهره برداري مجاز براي هر گونه محاسبه شد، در حالت دوم حـد بهره برداري مجاز براي هر تيپ گياهي و در حالت سوم فقط علوفه قابل استفاده گونه هاي كـلاس Iو ll با توجه به رايب خوشخوراكي و حد بهره برداري مجاز براي هر تيپ گياهي تعيين گرديد نتـايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه در حالت اول ميزان ظرفيت چرا 20709واحد دامي در طول فـصل 98/15 چرا بوده و درصد مراتع منطقه در كلاس شايستگي خـوب، 50/37درصـد، متوسـط و 52/46 درصد در كلاس شايستگي كم قرار دارد. در حالت دوم، ظرفيت چرا واحد دامي و 15989درصـد 96 دركلاس شايستگي كم و در حالت سوم، ظرفيت چـرا برابـر 3190واحـد دامـي و درصـد در 53/16 كلاس شايستگي متوسط، 98/15درصد در كـلاس شايـستگي كـم و 48/67درصـد در كـلاس غيـر شايسته قرار دارد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه مهم ترين عامل موثر در كاهش شايستگي مراتع منطقـه كم بودن ميزان علوفه قابل دسترس دام به دليل توليد ناچيز گياهان كلاسهاي I و  ،II پايين بودن درصد خوشخوراكي و حد بهره برداري مجاز مي باشد با توجه به جمعيت فعلي دام موجود در مراتـع منطقـه (22170واحد دامي در طول فصل چرا) و همچنين با توجه به روند تخريب شديد در اثر چراي مفرط، به كارگيري استراتژي كه محدوديت بيشتري براي مصرف علوفه توسط دام ايجاد ميكند، ميتوانـد در صورت عملياتي شدن به بهبود وضعيت مراتع منطقه كمك كند.

واژه هاي كليدي:   شايستگي مرتع، حد بهره برداری مجاز، توليد علوفه، ظرفیت چرا، سيستم اطلاعات جغرافياي، فريدونشهر